Το ερώτημα εάν τα ναυάγια πλοίων και αεροσκαφών άνω των 50 ετών αποτελούν κινητά ή ακίνητα μνημεία, απασχολεί τους αρμοδίους στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού από το 2003 μετά και την Υπουργική απόφαση ΥΠ Π0Α/ΓΑΑΠ Κ/ΑΡΧ/ΑΙ /Φ43/48604/ 3385/5.9.2003, με την οποία τα ναυάγια αυτά χαρακτηρίσθηκαν ως μνημεία.
Μέχρι και τα τέλη του 2016 τα σύγχρονα ναυάγια άνω των 50 ετών θεωρούνταν ως κινητά μνημεία από τους αρμοδίους στο ΥΠΠΟΑ, ήτοι την Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς και πιο συγκεκριμένα την Διεύθυνση Νεώτερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Στα μέσα του 2016 και πιο συγκεκριμένα την 31/5/2016, η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς αποστέλλει ερώτημα στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους ως εξής:
"Εάν τα ναυάγια πλοίων και αεροσκαφών, που χαρακτηρίστηκαν ως μνημεία με την ΥΠ Π0Α/ΓΑΑΠ Κ/ΑΡΧ/ΑΙ /Φ43/48604/ 3385/5.9.2003 απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, αποτελούν κινητά ή ακίνητα μνημεία κατά τις διακρίσεις του αρχαιολογικού νόμου(3028Ι2002), προκειμένου η διοίκηση να προσδιορίσει τις επιτρεπτές βάσει του νόμου αυτού ενέργειες για την ανάδειξη και την προστασία του ναυαγίου «Πατρίς»(στο πλαίσιο του προβλεπόμενου επισκέψιμου ενάλιου αρχαιολογικού χώρου της Κέας) και άλλων ανάλογων περιπτώσεων."
Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους ζήτησε την γνώμη της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, η οποία υποστήριξε με το έγγραφό της ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠ/ΕΕΑ/308591/184792/6538/22-9-2016, τα εξής :
α) Αν και δεν το ορίζει ρητά, η ανωτέρω υπουργική απόφαση θεωρεί ότι τα εν λόγω ναυάγια είναι ακίνητα λόγω του ορισμού σταθερής ζώνης προστασίας πέριξ ενός εκάστου των ναυαγίων, ακτίνας 300μέτρων, (κατά το άρθρο 15 παρ.4 του ν.302812002), η οποία είναι νοητή μόνο επί ακινήτων,
β) Η ιn situ διατήρηση της εν γένει πολιτιστικής κληρονομιάς, άρα και της ενάλιας, αποτελεί βασική αρχή της διατήρησης αυτής και ως τέτοια αναγνωρίζεται στα κείμενα των Διεθνών Συμβάσεων [Σύμβαση για την προστασία της Ενάλιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Παρίσι 2001) άρθρο 2 παρ.5, Χάρτα | ICOMOS για την προστασία και τη διαχείριση της Ενάλιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Σόφια 1996) άρθρο 1],
γ) Τα ναυάγια, που χαρακτηρίστηκαν ως μνημεία με την ανωτέρω υπουργική απόφαση, δεν είναι δυνατόν να μετακινηθούν χωρίς βλάβη της αξίας τους ως μαρτυριών.
Δηλαδή, τα ναυάγια πλοίων και αεροσκαφών άνω των 50 ετών από την ημερομηνία ναυάγησής τους, αποτελούν ακίνητα μνημεία.
Σημείωση υπογράφοντα το άρθρο : Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ναυαγίων που ανελκύσθηκαν χωρίς να υποστούν βλάβη της αξίας τους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το MARY ROSE.
Το κυριότερο όλων όμως είναι οτι η Υπουργική απόφαση δεν το ορίζει ρητά γιατί το καθένα από τα ναυάγια αποτελεί περιπτωσιολογική μελέτη από μόνο του.
Τον Δεκέμβριο του 2016 εκδόθηκε η απόφαση του ΝΣΚ με αριθμό 311 η οποία αναφέρει τα εξής:
"Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος, στο τεθέν ερώτημα αρμόζει η απάντηση ότι τα ναυάγια πλοίων και αεροσκαφών, τα οποία έχουν χαρακτηρισθεί ως μνημεία με την ΥΠ Π0Α/ΓΑΑΠ Κ/ΑΡΧ/ΑΙ /Φ43/48604/ 3385/5.9.2003 απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, αποτελούν ακίνητα μνημεία, εφαρμοζομένων, όμως, όπου απαιτείται, διατάξεων που αφορούν σε κινητά μνημεία, σύμφωνα με τα ανωτέρω αναλυτικά εκτιθέμενα."
Περισσότερα για την διαδικασία αδειοδότησης με νεότερο άρθρο.